Kur'an Etimoloji Yazılar

Kuran’da bu kökten türetilmiş kelimeler toplamda 88 kez, 4 adet türemiş formda geçiyor.

Kuran’daki geçiş yerlerinin detaylı analizi için tıklayınız  

Kök anlamı: okumak; derlemek, biriktirmek, yığmak, biriktirip dağıtmak; anlatmak, açıklamak, izah etmek, nakletmek; araştırmak, soruşturmak, incelemek.

Türkçe’ye girmiş türevler: kari, kuran, kıraat, kıraathane

Aramice ḳarā קרא‎ çağırma, seslenme

Kuran’da bu kökten türetilmiş kelimeler toplamda 99 kez, 4 adet türemiş formda geçiyor.

Kuran’daki geçiş yerlerinin detaylı analizi için tıklayınız  

Kök anlamı: Hayvanın arka orta bölümü, kuyruğunun çıktığı yer, sırtlamak, desteklemek, uyluklamak, yakından takip etmek, arkasından yürümek/takip etmek, (Musalli > önde giden atı izleyen arkadaki at) bağlı kalmak, söylev, nutuk, hitabe, konuşma, dua, namaz, yalvarış, bağışlanma dileme, istirham, rica, övgü, takdir, methiye, kutsama, lütuf, şükran

Türkçe’ye girmiş türevler: salâ, salat, musalla, salavat

Aram. ṣəlū, ṣəlūthā, ṣəlā [#ṣly] eğilme, bükülme, dönme

Akad. sulû dua, ibadet, yalvarma, rica, niyaz; sullû  başvurmak, müracaat etmek, yalvarmak, rica etmek; çağırmak, seslenmek

Kuran’da bu kökten türetilmiş kelimeler toplamda 104 kez, 4 adet türemiş formda geçiyor.

Kuran’daki geçiş yerlerinin detaylı analizi için tıklayınız  

Kök anlamı: Bir şeyde çok iyi olmak, seçmek, ayırt etmek, ayırmak, üstün olmak, çoğalmak, fazlalaşmak, kazanç/hediye, yardım/ödül/iyilik/nezaket bağışlamak.

Türkçe’ye girmiş türevler: fazilet, fazıl, efdal

Kuran’da bu kökten türetilmiş kelimeler toplamda 108 kez, 6 adet türemiş formda geçiyor.

Kuran’daki geçiş yerlerinin detaylı analizi için tıklayınız  

Kök anlamı: Bir şey yapmak, yaptı, bir eylemin etkisine veya derdine maruz kalmak, işlemek(suç vb.), etkinlik, edinim elde etmek, gelenek/alışkanlık/tarz/adet.

Türkçe’ye girmiş türevler: fail, fiil, bilfiil, efal, faal, faaliyet, infial, meful

Kuran’da bu kökten türetilmiş kelimeler toplamda 119 kez, 7 adet türemiş formda geçiyor.

Kuran’daki geçiş yerlerinin detaylı analizi için tıklayınız  

Kök anlamı: güçlü, kuvvetli, nüfuzlu, iktidarlı, zorlu, sağlam, asil/onurlu/ihtişamlı, direndi/dirençli/karşı koydu, yenilmez, üstesinden gelmek (örneğin bir tartışmada), heyecanlandırmak, yenmek, saygın, kıymetli, şan, kibir, mükemmel, gururlu ve sert bir şekilde, yavuz (katı)

Türkçe’ye girmiş türevler: aziz, azize, izaz, izzet, taziz, muazzez

Ar ˁazīz عزيز [#ˁzz faˁīl sf.] güçlü, değerli ≈ Aram ˁazīz עזיז [#ˁz] güçlü ≈ İbr ˁaz עז güç, kuvvet

Kuran’da bu kökten türetilmiş kelimeler toplamda 128 kez, 5 adet türemiş formda geçiyor.

Kuran’daki geçiş yerlerinin detaylı analizi için tıklayınız  

Kök anlamı: muazzam, önemli, büyük, saygı, onur, güçlü, şanlı, nüfuzlu-etkili adam, çok kudretli, muhteşem, şiddetli, ihsan (cömertlik)/bol, büyütmek/artırmak. azzama – büyük hale getirmek.

Türkçe’ye girmiş türevler: azim, azimüşşan, azam, azamet, azami, muazzam, sadrazam, tazim, uzma

Kuran’da bu kökten türetilmiş kelimeler toplamda 133 kez, 5 adet türemiş formda geçiyor.

Kuran’daki geçiş yerlerinin detaylı analizi için tıklayınız  

Kök anlamı: Yakın olmak, yakınlaşmak, alçalmak, bir anlaşmanın veya sözün sonrasında yüzüstü bırakmak, benzemek.

Türkçe’ye girmiş türevler: denî, dün, dünya, dünyevî, edna, denaet, madun

Not: Arapça sözcük, denī “aşağı” sıfatının kıyas hali olan ednā “daha aşağı” sözcüğünün dişilidir. “Öte taraf” ile bir karşıtlığı ima etmesi bakımından İslam dini kökenli bir kavramdır.

Kuran’da bu kökten türetilmiş kelimeler toplamda 275 kez, 6 adet türemiş formda geçiyor.

Kuran’daki geçiş yerlerinin detaylı analizi için tıklayınız  

Kök anlamı: hizmet etmek, ibadet etmek, tapmak, bir şey etkisini kabul etmek, teslimiyetle veya tevazu ile itaat etmek, onaylamak, uygulamak, adamak, itaat etmek, köle, kontrol altına almak, bir araya getirmek, esir etmek

Türkçe’ye girmiş türevler: abit (ibadullah – Allahın kulları), abdiâciz, ibadet, ibadetgâh, ibadethane, ibadî, ibadilik, mabet, mabut, mabude, ubudiyet.

Aram ˁabed עֲבֵד [#ˁbd], Akad abdu. diğer Sami dillerinde #ˁbd kökü “çalışmak, hizmet etmek, köle olmak” anlamında olup, “tanrıya tapınma” anlamı Arapçaya mahsustur.

Kuran’da bu kökten türetilmiş kelimeler toplamda 360 kez, 4 adet türemiş formda geçiyor.

Kuran’daki geçiş yerlerinin detaylı analizi için tıklayınız  

Kök anlamı:İş, çaba, fiil, çalışma, işlem, eylem; yapmak, hareket etmek, çalışmak, işletmek,inşa etmek, üretmek, bir el sanatı uygulama, aktif olmak

amel: canlı varlığın gayeli olarak yaptığı iş. Buna göre “amel” “fiil” kelimesinden daha özel bir mâna ifade eder. Çünkü fiil, bilgisiz ve gayesiz olarak yapılan işleri de kapsamaktadır. Ayrıca dinî literatürde amel kelimesi giderek “emir, tavsiye veya yasaklara konu olan, sonunda ceza veya mükâfat bulunan tutum ve davranış” anlamını kazanmış ve böylece insanın her türlü işleri için kullanılan fiil kelimesine göre daha dar kapsamlı bir terim halini almıştır.

Türkçe’ye girmiş türevler: amel, aksülamel, amal, ameliyat, amil (amele), imal, istimal (müstamel, suistimal), mamul, muamele, teamül, imalat

Kuran’da bu kökten türetilmiş kelimeler toplamda 373 kez, 5 adet türemiş formda geçiyor.

Kuran’daki geçiş yerlerinin detaylı analizi için tıklayınız  

Kök anlamı: terk etmek, vazgeçmek, vazgeçirmek. Cezalandırma, azarlamak, ceza, işkence, acı, eziyet, sıkıntı, ağır ceza, bir haktan vazgeçmek, feragat etmek, çıkmak, engel olmak, sıkıntı vermek, zorluk çıkarmak. Bir şey inkar etmek, biri tarafından konulan engel, erişilemez olmak, önlemek.

azbun – lezzetli, hoş, tatlı (genellikle su), ör: 25:23, 35:12.

Türkçe’ye girmiş türevler: azap, muzip, tazip (muazzep)